Rơi nước mắt hình ảnh 'má Xuân Quỳnh' qua lời kể của MC Minh Vũ

0

Trong ký ức của Lưu Minh Vũ đầy ắp hình ảnh về má Quỳnh tần tảo, chịu khó và bố Vũ đau đáu với những vở kịch. Anh không muốn khơi lại vụ tai nạn đã cướp đi Lưu Quang Vũ - Xuân Quỳnh và bé Quỳnh Thơ năm 1988.

“Tôi không muốn nói về sự ra đi của bố, má và em nữa. Nói ra thì rất buồn”- MC Lưu Minh Vũ mở đầu cuộc trò chuyện như thế. Minh Vũ là con trai của nhà thơ, nhà viết kịch Lưu Quang Vũ và vợ đầu Tố Uyên. Sau khi bố mẹ chia tay, anh về ở với Xuân Quỳnh và Lưu Quang Vũ từ năm học cấp hai cho đến khi họ mất.

Vũ không coi đây là một cuộc phỏng vấn, mà anh chỉ muốn chia sẻ. Với nét mặt không giấu nổi nỗi buồn và đôi lúc phải kìm nén nước mắt, Lưu Minh Vũ chậm rãi kể những câu chuyện giản dị, rời rạc nhưng là những kỷ niệm ấm áp về gia đình.

Xuân Quỳnh trong ký ức của Lưu Minh Vũ không có nét gì giống như cách người ta vẫn hình dung về một nhà thơ nổi tiếng. Đó là hình ảnh người mẹ, mà anh gọi là "má". Má anh không chỉ là người phụ nữ trong gia đình mà thường xuyên, vì muốn chồng toàn tâm sáng tác, bà đảm nhận nhiều công việc của đàn ông, từ sửa cái nồi hỏng, cái ghế gãy cho đến cắt tóc cho chồng con.

"Má Quỳnh tội lắm, mẹ mất từ nhỏ, bố vào Nam, má lớn lên với bà, có lẽ vì thế nên việc gì má cũng làm được. Má cắt tóc cho bố, cho ba anh em chúng tôi, riêng Quỳnh Thơ thì luôn được để tóc dài, cắt theo kiểu con gái. Má nhổ răng cho cả ba đứa, vì thế, tôi chẳng phải tới nha sĩ bao giờ. Ngày Tết, má tết pháo thành tràng dài cho chúng tôi chơi, hỏi sao má giỏi thế, má chỉ cười 'ngày nhỏ má quen làm thế rồi'", Minh Vũ kể.

Gia đình Lưu Quang Vũ - Xuân Quỳnh.

Sống giữa một ông chồng chỉ biết sáng tác và ba đứa con thơ trong buổi khốn khó, Xuân Quỳnh, như bao người phụ nữ gia đình khác, xoay trần ra để lo cái ăn, cái mặc cho gia đình. Bà cậy cục nhờ người mua tem phiếu để cải thiện các bữa ăn vốn thường chỉ có lạc rang nước mắm và nhộng. Bà nhận kim sa về đính lên vải để có thêm thu nhập. "Má phải làm nhiều việc để kiếm tiền nuôi con. Bởi hồi đó, bố sống bằng nhuận bút viết báo, đôi khi không có lương nên đời sống rất vất vả", anh nói. Với bản năng của một người làm mẹ, tác giả "Tự hát" chịu thương chịu khó, chắt chiu những gì có thể cho con bằng sự đảm đang, khéo léo của mình. "Má khâu vá, giữ gìn đồ đạc cho chúng tôi. Khi hoạt động ở đội thiếu nhi, tôi được phát những đôi tất trắng. Tới khi tất bị rách má đi kiếm vụn vải trắng về vá. Thời khó khăn đến mức vụn vải trắng cũng khó, nếu có vải cùng màu thì má vá cho chúng tôi đi, còn vá khác màu thì để má đi", anh kể.

Bên cạnh hình ảnh "má Quỳnh" chịu thương chịu khó, những ký ức khiến Vũ khó kìm nén sự xúc động nhất chính là khi anh kể về tình thương Xuân Quỳnh dành cho các con. Xuân Quỳnh và Lưu Quang Vũ có ba đứa con cả riêng lẫn chung: Tuấn Anh (con trai Xuân Quỳnh với người chồng trước), Minh Vũ (con của Lưu Quang Vũ và vợ đầu Tố Uyên) và Quỳnh Thơ (con chung của hai người - cậu bé tử nạn cùng bố mẹ năm 1988).

Minh Vũ kể, Xuân Quỳnh không bao giờ phân biệt con riêng, con chung. "Cả ba chúng tôi đều được má chăm chút, dạy dỗ, nếu mua một món đồ thì mua cho cả ba như nhau. Má dạy chúng tôi làm việc để biết quý trọng công sức, quý trọng lao động. Má dạy tôi nhóm bếp dầu, dạy tôi nấu cơm, dạy tôi tự giặt quần áo cho mình: 'Đứa lớn thì giặt quần áo cho bố, đứa bé giặt cho em'. Thông qua lao động mà chúng tôi biết quý trọng và gìn giữ những gì mình có", anh chia sẻ.

Giữa không khí trầm buồn của cuộc trò chuyện, mắt Vũ dường như ánh lên một chút lấp lánh khi nhớ về lần được "má Quỳnh" mua cho chiếc máy ảnh Zenit sau một chuyến đi Nga. "Khi đi Nga về má bảo sang đó chỉ thương bọn trẻ bên mình, vì bên đó trẻ con sướng quá, đầy đủ quá. Nhìn thấy cái gì má cũng nghĩ đến các con. Vì thế, thời đó người ta đi Nga thường mua các thứ đồ dùng về bán, còn má có bao nhiêu tiền mua hết đồ cho các con, từ quần áo, kẹo bánh, màu vẽ… Má còn mua cho tôi hẳn một chiếc máy ảnh Zenit, hồi đó máy ảnh rất quý, phải tích cóp tiền, bán tài sản khác đi thì mới mua được".

MC Lưu Minh Vũ.

"Bàn tay em ngón chẳng thon dài/ Vết chai cũ, đường gân xanh vất vả" - Xuân Quỳnh viết như thế, trong một bài thơ, về bàn tay mình. Bàn tay đó, theo Minh Vũ là bàn tay của người phụ nữ, người vợ, người mẹ luôn nhường nhịn, ngay cả khi sự sống với "má Quỳnh" chỉ còn rất ngắn ngủi. "Sau này, khi phát hiện má bị bệnh tim, bác sĩ căn dặn bên cạnh dùng thuốc phải ăn tim. Nhưng mua một quả tim về, má cũng nhường anh em chúng tôi hơn nửa quả", anh nói.

Nếu như ký ức về "má Quỳnh" của Minh Vũ là nỗi xót xa về sự nhọc nhằn của một người mẹ giàu yêu thương, thì trong câu chuyện của Minh Vũ về bố, người ta cảm nhận đâu đó sự đau đáu, bất lực của một kịch tác gia tâm huyết với cuộc đời.

"Tôi thấy bố tôi thức đêm nhiều. Ban ngày ông đi các đoàn dựng vở, ban đêm viết kịch. Có lần công diễn vở mới, người ta tổ chức hẳn một hội thảo để chê, phê bình kịch của bố. Tôi thấy bố về nhà buồn lắm. Bố nói với má rằng người ta phê bình ghê lắm, cả một hội thảo chỉ toàn chê và phê bình, nhưng cuối cùng, khi lên phát biểu, bố chỉ nói “cảm ơn các anh chị vì đã phê bình, đã cho nhiều ý kiến đóng góp”. Một lần khác, tôi cũng nghe bố nói, người ta càng chê, càng phê bình thì ta càng viết nhiều kịch, viết cho người ta không kịp chê nữa", anh kể.

Theo Minh Vũ, khoảng ba năm cuối đời, kịch của Lưu Quang Vũ được dựng nhiều, ông lại được phân nhà mới. Đời sống gia đình anh khá lên, thậm chí bố má anh còn mua được cả tủ lạnh - cái tủ lạnh mà mỗi lần chạy, nó sẽ làm toàn bộ điện của hàng xóm trở nên "tối thui".

"Anh em tôi lúc đó cũng đã lớn, không để cho bố má phải phiền lòng. Anh Tuấn Anh đã ra trường đi làm, tôi học năm thứ hai sắp ra trường, Mí (tên gọi thân mật của Quỳnh Thơ - PV) lại học rất giỏi và bộc lộ nhiều tố chất. Nhiều buổi tối tôi thấy bố và má đi dạo, đi cà phê, trò chuyện, lúc đó tôi mới để ý bố má có phần mãn nguyện".

Như lời tâm sự lúc mở đầu câu chuyện, Minh Vũ dừng lại ở những ký ức tươi sáng. Anh dường như không bao giờ muốn chạm lại vụ tai nạn kinh hoàng đã cướp đi của anh ba người thân yêu nhất, đã để lại nỗi đau dai dẳng suốt 25 năm qua.

Theo Hiền Đỗ

VnExpress

--