Nhận biết bún sạch và bún chứa hóa chất

Ngoài việc dùng đèn tia cực tím kiểm tra, theo các chuyên gia an toàn thực phẩm, bún không hóa chất sẽ có màu như của cơm, không quá trắng, không quá dai và ăn vào phải có mùi tinh bột của gạo.

Bác sĩ Trần Văn Ký - phụ trách chuyên môn văn phòng phía Nam Hội Khoa học Kỹ thuật An toàn Vệ sinh Thực phẩm Việt Nam, cho biết, cần phải truy nguồn gốc nguyên liệu và cách chế biến hoặc phải xét nghiệm mới biết chính xác bún có hóa chất cấm hay không, tuy nhiên bằng cảm quan vẫn có thể chọn được bún sạch.

Bún không dùng hóa chất làm trắng thường không có màu trắng hơn quá nhiều so với gạo. Ảnh: Phương Nghi.

Theo ông Ký, cách đơn giản đầu tiên là nhìn vào màu của sợi bún. Bún được làm từ gạo, chính vì vậy, màu của bún khi thành phẩm sẽ không thể trắng hơn gạo. Cũng như gạo khi mang nấu thành cơm, màu của bún nếu không dùng hóa chất sẽ có màu trắng ngà tương tự như màu cơm. Khi thấy bún trắng bất thường, khả năng người chế biến đã cho vào chất tẩy trắng hoặc một số chất tương tự để làm bún trắng hơn.

Cũng bằng cảm quan, nếu thấy cọng bún quá sáng bóng mẩy thì cũng có khả năng bún được xử lý bằng hóa chất. Sợi bún không có hóa chất thường không thể quá “mượt mà”. Gạo không dùng hóa chất cũng sẽ không thể cho sợi bún quá dai. Bún không dùng hóa chất cũng dính hơn.

Kế đến, do bún làm từ gạo cho nên dễ bị chua, chính vì thế người bán muốn bảo quản thì phải bảo quản ở nhiệt độ thấp hoặc thoáng mát. Nên nếu bún để ngoài chợ với nhiệt độ cao, để đến cuối ngày mà ngửi vẫn không chua hỏng thì có khả năng đã được xử lý hóa chất. Loại hóa chất chống hỏng được phép sử dụng nhưng phải trong liều lượng cho phép.

Bún ít hóa chất khi ăn sẽ có cảm giác của tinh bột hoặc người ăn cảm thấy rõ mùi vị của bột gạo. Cho nên những loại bún nhai trong miệng mà không có mùi vị thì nguy cơ bị dùng hóa chất là cao hơn.

Ngoài cách mà bác sĩ Ký hướng dẫn, Trung tâm Nghiên cứu và tư vấn về tiêu dùng (Hội Tiêu chuẩn bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam) cho biết để nhận biết bún có chứa hóa chất huỳnh quang tinopal, người mua có thể dùng đèn cực tím (loại dùng để soi tiền giả) soi vào bún. Nếu cọng bún phát sáng thì có nhiễm tinopal.

Phương Nghi

Phát hiện hàng loạt bún, phở tẩy trắng bằng hóa chất

24 trong số 30 mẫu bún, phở, bánh canh được lấy mẫu khảo sát tại TP HCM có chứa chất làm trắng quang học Tinopal (còn gọi là huỳnh quang). Kết quả này vừa được công bố bởi Trung tâm nghiên cứu và Tư vấn về Tiêu dùng.

 Phát hiện bún tươi có chứa chất cấm

Trung tâm Nghiên cứu và Tư vấn về tiêu dùng (thuộc Hội Tiêu chuẩn bảo vệ người tiêu dùng) đã khảo sát thị trường TP HCM từ ngày 15 đến 25/6, lấy ngẫu nhiên 30 mẫu gồm 6 loại bún, bánh canh, bánh hỏi, bánh phở, bánh cuốn và bánh ướt, bán tại 9 cơ sở kinh doanh thực phẩm (4 siêu thị, 4 chợ ở trung tâm thành phố và một cửa hàng). Thiết bị được dùng để xác định sự hiện diện của Tinopal là đèn cực tím ở khoảng bước sóng 366nm.

Kết quả cho thấy, 24 trong tổng số 30 mẫu đều có sự hiện diện của chất làm trắng quang học, chiếm tỷ lệ 80%. Trong đó 5 trong 9 mẫu bún, 100% mẫu bánh hỏi, bánh ướt và bánh canh, 3 trên 4 mẫu bánh phở, có chứa chất làm trắng huỳnh quang.  

Theo ông Đỗ Ngọc Chính, Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Tư vấn về Tiêu dùng, các hợp chất làm trắng Tinopal có khả năng phát huỳnh quang (fluorescence). Chúng hấp thu các ánh sáng vàng của chất liệu bám vào và phát ra ánh sáng màu xanh, từ đó làm mắt con người nhận thấy sản phẩm sáng trắng hơn. Trong sản xuất bún, các chất này bám vào sợi bún và cho cảm giác thấy sáng hơn, đồng thời cải thiện độ bóng bề mặt sợi làm cho sợi bún hấp dẫn về hình thức. 

Ông Chính cho rằng làm trắng các sản phẩm bún bằng chất huỳnh quang là hành động gây nguy hại cho sức khỏe người tiêu dùng. Chất này làm hư hại đường tiêu hóa, niêm mạc thành ruột, có thể dẫn đến viêm loét ruột, dạ dày. Nó có thể làm tổn thương những mao mạch khiến cơ thể gặp khó khăn trong việc hấp thụ, tiêu hóa thức ăn và các chất dinh dưỡng.

24 trong tổng số 30 mẫu bún khảo sát TP HCM có sự hiện diện của chất làm trắng huỳnh quang. Ảnh: TC.

Người ăn phải bún chứa chất huỳnh quang lâu dài sẽ bị suy gan, thận, cơ thể mệt mỏi và có thể bị bệnh ung thư. Tùy theo lượng độc tố vào cơ thể mà Tinopal gây ngộ độc cấp tính hoặc mãn tính. Hơn nữa, đây là một chất dùng trong công nghiệp nên khó tránh khỏi có chứa các tạp chất gây hại cho sức khỏe.

Theo kết quả nghiên cứu của Tổ chức bảo vệ môi trường Mỹ (EPA), chất làm trắng quang học có khả năng gây độc cho người là các hợp chất dẫn xuất từ aminotriazine và stilbene. Các chất này ảnh hưởng đến sự phát triển và khả năng sin

Nhận biết bún sạch và bún chứa hóa chất

h sản của con người.

Trung tâm Nghiên cứu và Tư vấn người tiêu dùng khuyến nghị các cơ quan chức năng cần có giải pháp tích cực để giải quyết tình trạng dùng hóa chất trong sản xuất bún, đồng thời có khuyến cáo đối với nhà sản xuất và cả người dùng. 

Để nhận biết bún có chứa huỳnh quang, ông Chính khuyên: "Khi mua bún tươi có thể dùng đèn cực tím như đèn soi tiền chiếu vào, nếu bún phát sáng thì có nhiễm chất Tinopal". Ngoài ra, quan sát thực phẩm có màu trắng bất thường thì không nên chọn mua. Cũng không nên mua các thực phẩm không có nguồn gốc rõ ràng, không nhãn hiệu, bao bì, không địa chỉ, tên  của nhà sản xuất, cơ sở chế biến, không hạn sử dụng.

"Nếu có điều kiện hãy tự chế biến bún để đảm bảo an toàn cho mình và gia đình", ông Chính cảnh báo.

Thi Ngoan