Năm mươi năm nhìn lại

Năm mươi năm nhìn lại

Năn nay chúng ta kỷ niệm 50 năm ngày ra trường.

Đúng nửa Thế kỷ đã trôi qua, chúng tâ đều đã ở vào cái tuổi “xưa nay hiếm”. Cũng có nhiều người bị ốm yếu bệnh tật, nhưng nói chung là vẫn còn mạnh khỏe, minh mẫn. Riêng tôi, mấy năm trước cũng có lúc ốm nặng tưởng không qua khỏi. Mà bây giờ khi bước sang tuổi 73 lại thấy mình khỏe mạnh bình yên, không có điều gì phải buồn phiền lo lắng nên sống vui vẻ với con cháu và bạn bè. Xác định là sẵn sang ra đi lúc nào cũng được vì đã “Lãi “ quá rồi, mà còn sống ngày nào thì cứ sống cho vui vẻ và hạnh phúc ngày ấy.

Cũng như những người già khác, tôi hay nhớ lại những kỷ niệm của những ngày đã qua. Hôm nay tôi muốn viết lại để chia sẻ với bạn bè nhân ngày gặp mặt sắp tới của lớp mình.

            Năm 1960, sau khi tốt nghiệp lớp 10 tại trường Trưng Vương tôi được xếp vào danh sách đi học Đại học ở nước ngoài. Sang trường Ngoại Ngữ bên Gia Lâm khám sức khỏe thì bị đuổi về vì “ Pi nhê 52 “ cao quá.. Tôi được chuyển về học ở Khoa Điện, ngành Vô Tuyến Điện của trường Đại Học Bách khoa Hà Nội theo nguyện vọng cá nhân. Tôi vào lớp VTD 60. Gặp bạn bè, tôi thấy ai ai cũng vui vẻ phấn khởi và hết sức tự hào vì đã thi đỗ vào đây nơi mà yêu cầu trình độ học vấn rất cao ( Thi Toán loại A+). Tôi thấy lo cho mình quá. Sinh viên trong lớp gồm nhiều các anh bộ đội được cử đi học, các anh đều đã lớn tuổi, ngoài ra là sinh viên từ các tỉnh về nên hầu hết là ở nội trú, chỉ có một số ít có gia đình ở Hà Nội như tôi là ở ngoại trú.

Nhà tôi ở phố Hàn Thuyên, ngày ngày đạp xe đi học rồi về nhà với Ba, cuộc sống thật vui vẻ và hạnh phúc.

Kỳ thi đầu tiên tôi đạt kết quả tốt, chỉ có bài kiểm tra Toán của thầy Thái Thanh sơn là điểm 4 (không có điểm 5) còn các môn khác đều điểm 5.. Sau kỳ thi anh Nguyễn Ngọc Anh , Bí thư chi bộ bảo là tôi phải vào nội trú ở để học cùng với mọi người, tôi chấp hành ngay.

Nữ trong lớp có 8 người : Hồng Nhật, Thúy Hòa, Xuân Dung, Hồng Loan, Kim Cúc, Huệ Vương và tôi. Cúc và Loan thì vẫn ở ngoại trú, 6 đứa còn lại ở trong một phòng, các bạn đều có học bổng, riêng tôi không có, tôi phải xin Ba tôi tiền đem đến đóng tiền ăn. Tiền này được sử dụng làm tiền ăn sáng cho mọi người. Buổi tối trước khi đi ngủ mọi người phải ghi vào một tờ giấy để trên bàn món ăn sáng mà mình muốn ăn để trực nhật sẽ mua về. Cơm thì 6 người ăn 5 xuất cũng đã đủ.

Hàng ngày vào buổi tối chúng tôi phải sang nhà nam để học nhóm. Tôi học nhóm với anh Duyên và Phước Tơn. Tôi có tính hay buồn ngủ nên anh Duyên đã chiếm luôn phòng xép bên cạnh cho nhóm tôi học để tôi tha hồ ngủ, khi nào cần hỏi gì thì đánh thức tôi dậy.

Hồi đó học Đại học mà chẳng có tài liệu gì để xem thêm và tham khảo ngoài giáo trình của thầy. ( giá mà có mạng Internet như bây giờ thì thật là tuyệt ). Giáo trình của thầy thì tôi thấy sao mà dễ quá. Tôi có tính là nghe bài giảng trên lớp rất chăm chú ghi chép bài rất đầy đủ gần như không thiếu một câu một chữ nào vì vậy mà khi học thi rất thuận lợi..

Tôi thường đọc lại một lần toàn bộ giáo trình, lần thứ 2 thì vừa đọc vừa ghi lại tên từng chương mục và từ lần sau là đã có thể thuyết trình lại từ đầu đến cuối cả giáo trình.

Anh Quýnh là người rất thông mnh, học bài nhanh và hiểu bài thấu đáo, nhưng anh bị bệnh đau đầu rất nặng nên hầu như trong các kỳ thi anh không thể học ôn như mọi người.. Anh chỉ nằm trên giường trên, nhắm mắt lại để chịu đau. Những lúc đó tôi thường đứng bên cạnh anh và đọc cho anh nghe từ đầu đến cuối giáo trình môn phải thi. Thường chỉ cần đọc một lần thôi thế mà lúc lên thì bắt được câu hỏi nào anh cũng đều trả lời được Kết thúc 4 năm học, khi làm luấn án tốt nghiệp tôi được phân về Phòng Kỹ Thuật của Tổng cục Bưu Điện. Thầy Phạm Văn Đương là người hướng dẫn của tôi. Thầy Phạm văn Đương có vợ người Nga, thầy ít khi đến phòng làm việc mà thường cùng vợ đi phơi nắng, Đề tài thầy giao cho tôi là : Nghiên cứu Thiết kế và chế tạo các mạch giao động cộng hưởng dung Transistor. Tôi làm việc rất chăm chỉ và được các anh chị cán bộ trong phòng kỹ thuật nhiệt tình giúp đỡ. Tôi đã thiết kế lắp ráp nhiều phương án khác nhau, khảo sát hầu như tất cả các loại Transistor có ở phong thí nghiệm, tôi đã cố gắng để có một bài luận văn tốt. Nhưng khi bảo vệ thì tôi chỉ được trình bầy một bài ngắn gọn  còn sau đó là phần tranh cãi rất gay gắt giữa hai thầy : Phạm văn Đương và Dương văn Bẩy. Những cuộc tranh luận như thế này thì tôi đã rất quen thuộc vì nó xẩy ra thường xuyên trong mọi buổi sinh hoạt học thuật tại phòng Kỹ Thuật. Tôi chỉ có thể đứng nghe mà không nói được gì. Cuối cùng tôi được nhận điểm 4 và vì vậy mà điểm trung bình các môn trong cả 4 năm học của tôi là 4.8.

Ra trường, tôi nhận quyết định điều động đầu tiên là về Phòng Kỹ Thuật Tổng cục Bưu Điện, nơi tôi đã làm luận văn tốt nghiệp. Nhưng sau đó vì phải đổi cho Hồng Loan nên tôi được phân về dậy ở trường Trung cấp Bưu Điện ở Hà Đông cùng với chị Hòa và anh Cát.

Tôi rất yêu nghề dậy học, hơn nữa trường lại rất gần Viện Sốt Ret Ký Sinh trùng và Côn Trùng nơi Ba tôi sống và làm việc. Hàng ngày tôi đạp xe đi học rồi về với Ba, cuộc sống thật vui và hạnh phúc.

Thời kỳ này giặc Mỹ đã leo thang bắn phá miền Bắc rất ác liệt. Trường Bưu Điện tổ chức một đoàn vào khảo sát tình hình thực tế tại vùng biển miền Trung  Diễn Châu, Nghệ An.

Máy bay ném bom liên tục ngày đêm. Các Ty Bưu Điện ở các tỉnh đều được bổ xung các kỹ sư mới ra trường ( lớp ta và K6), chúng tôi thường xuyên gọi điện cho nhau để biết tình hình của nhau.

Lúc này mong ước lớn nhất của tôi là được nhập ngũ, được trực tiếp tham gia chiến đấu.

Không ngờ mơ ước đó đã nhanh chóng trở thành hiện thực. Trở về trường  sau chuyến công tác thì tôi đã thấy giấy triệu tập nhập ngủ ở đó. Trường Bưu Điện thì không đồng ý cho đi và đã viết công văn xin giữ tôi ở lại với lý do là đã sắp xếp tôi làm giáo viên cho hệ Đại học bắt đầu từ năm sau. Công văn được trả lời là : Quyết định động viên đối với Sỹ quan dự bị thì cá nhân sỹ quan phải chấp hành, không thể chối từ.

Điều này thì chúng tôi đều biết vì trong quá trình học ở trường chúng tôi đã được dự khóa huấn luyện Sỹ quan dự bị, một khóa huấn luyện rất nghiêm túc và quy củ do Bộ Quốc phòng tổ chức.

Ngay sau đó chúng tôi phải có mặt ở Câu lạc bộ Lao Động để biên chế về các đơn vị. Đến đây tôi được gắp rất nhiều bạn bè lớp mình và cả các bạn ở K6. Chúng tôi lên xe ô tô để về trường Sỹ Quan Thông tin ở bên Gia Lâm.

Hình ảnh bà ngoại tôi tóc bạc trắng xóa, luôn đứng bên tôi và vẫy tay tiễn đưa tôi khi xe chuyển bánh đã gây ấn tượng với nhiều người hôm đó ( Ba tôi không đến tiễn tôi được vì ông đang vào công tác tại Vĩnh Linh)

Đây là lần đầu tiên có nữ kỹ sư vào Cục Thông tin, cho nên ngay ngày hôm sau Thủ trưởng Hoàng Niệm , cục trưởng, đã đến thăm hỏi và động viên chúng tôi. Quân nhu cũng ngay lập tức sang may đo quần áo cho chúng tôi.

Chúng tôi được huấn luyện ở đây trong 2 tháng, vừa tập đội ngũ, mang vác hành quân, báo động ban đêm vừa học kỹ thuật về các khí tài, thiết bị máy móc thông tin.

Kết thúc khóa huấn luyện tôi được phân về phòng Kỹ thuật của Cục đóng ngay trong Thành. Chỉ có một mình tôi ở trong một phòng rộng nên rất buồn và sợ nữa. Ở cục 2 ( quân báo ) cũng có 2 nữ sỹ quan, nhưng do quy định quan báo và thông tin không được phép quan hệ với nhau, nên chúng tôi không nói chuyện với nhau. Tôi làm việc ở phòng kỹ thuật và thỉnh thoảng cùng thủ trưởng Niệm đi kiểm tra và Báo động ở các đơn vị.

Thường là đi và ban đêm và không báo trước, hễ thủ trưởng gọi là đi.

Các bạn khác cùng nhập ngũ với tôi như : Chị Vương, Tố Nga, Thu Sương, Xuân Thiên, Xuân Nùng…đều về nhà máy Thông Tin trên Phú Thọ. Tôi cũng được cùng Thủ trưởng Niệm lên thăm nhà máy một lần, tôi rất thích không khí lắm việc ở nhà máy và cứ xin mãi để được về đó. Cuối cùng thủ trưởng cũng cho tôi về nhà máy.

Nhà máy lúc này gồm 2 Phân xưởng, Phân xưởng Cơ Khí và Phân xưởng Điện tử. Một phòng Kỹ thuật có chuyên gia Trung Quốc là ông Tần.

Việc đầu tiên tôi được giao khi về nhà máy là Biên soạn các giáo trình để đào tạo công nhân cho phân xưởng điện tử. Hầu hết công nhân đều rất trẻ, đó là những cô gái người địa phương mới được tuyển vào làm thợ và rất nhiều chiến sỹ trẻ là bộ đội mới nhập ngũ. Tôi soạn giáo trình để đào tạo họ từ những kiến thức cơ sở về điện tử đến những thiết bị thông tin cụ thể mà họ sẽ phải bắt tay vào sửa chữa.

Tôi biết rằng từ trước đến nay nhà máy đều làm việc theo kế hoạch, hoàn thành kế hoạch là nhiệm vụ chính trị của nhà máy. Nhưng kế hoạch có hoàn thành hay không lại hoàn toàn phụ thuộc vào một ít các công nhân có tay nghề cao ( bậc 6,7). Ban lãnh đạo phân xưởng lúc nào cũng phải chiều chuộng số công nhân này, nếu họ không muốn làm là kế hoạch không hoàn thành. Trước tình hình đó tôi thấy phải nhanh chóng trang bị kiến thức cho các công nhân trẻ, nhất là số lính mới nhập ngũ.

Từ đó các lớp học đã được mở ra, các kỹ sư Bách khoa về đều tham gia giảng dậy.

Không khí nhà máy sôi nổi hẳn lên, ban ngày thì làm việc. Tối đến các phân xưởng vẫn sáng điện và các lớp học được tổ chức hết sức nghiêm túc.

Các sơ đồ mạch điện được phân tích kỹ càng nên công nhân sửa chữa theo hiểu biết chứ không phải mò mẫm hay học lỏm như trước.

Năm 1968 nhà máy cử một đoàn cán bộ sang Liên Xô học tại Hoạc Viện Thông tin ở Leningrat. Lúc đầu tôi cũng có danh sách trong đoàn này, đến gần ngày đi mới biết là ở đó họ không nhận đào tạo nữ sỹ quan. Tôi được chuyển sang đi đào tạo Nghiên cứu sinh theo đường nhà nước.

 Sau 5 năm học ở trường TU Dressden-Cộng hòa dân chủ Đức tôi về nước năm 1975. Tôi tha thiết xin trở về Bộ tư lệnh Thông tin, nhưng cục cán bộ phân tôi về Viện Kỹ Thuật Quân Sự.

Lúc tôi về Viện thì thủ trường Hoàng Đình Phu, viện trưởng, đang đi tiếp quản SG. Thủ trưởng điện ra yêu cầu viện tổ chức cho tô vào tiếp quản trung tâm thong tin tại bán đảo Sơn Trà. Sau khi quay ra tôi lại được lệnh vào SG để tiếp quản Trung tâm máy tính trong sân bay Tân sơn nhất.

Trở về Viện tôi được làm việc tại Phân viện điện tử do Thủ trưởng Trần Thúc Vân làm phân viện trưởng, tôi được giao làm trưởng phòng Tự động hóa.

Một thời gian sau tôi được giao nhiệm vụ đi vận động các nhà Khoa học ở bên ngoài nhà nước vào phục vụ trong quân đội ( Vì chồng tôi cũng ở trong diện này ).

Tôi đã vận động được khá nhiều người bởi vì điều kiện nêu ra là quá tốt : Phó TS thì được phong hàm Trung tá, TS thì hàm Đại tá. Lập tức được phân căn hộ lắp ghép và có thể thu xếp để vợ có việc làm trong Viện hoặc chuyển về Hà Nội nếu vợ con còn ở tỉnh lẻ..

Phần đông các cán bộ này là các nhà Vật Lý lý thuyết, vì vậy mà phân viện Năng Lượng đã ra đời. GS Tần Hưu Phát làm Phân Viện trưởng.

Đáng tiếc là vì quan niệm Trọng Nam Khinh Nữ của thủ trưởng Phan Thu mà dù tôi có cố xin mà không được trở về Phân viện Điện tử, nơi tôi làm việc thích nhất, hợp nhất và có nhiều gắn bó nhất. ở phân viện Năng lượng chỉ vì có chồng tôi ở đó chứ thật ra tôi không có chuyên môn nên tôi chỉ làm công tác quản lý hay làm hậu cần, phục vụ cho mọi người.

Đến năm 1988 thì Phân Viện Năng lượng chuyển ra ngoài và sát nhập với Viện Hạt Nhân Hà Nội thành Viện Năng Lượng Nguyên tử VN do GS Nguyễn Đình Tứ làm Viện trưởng.

Tôi làm việc tại Viện Khoa Học và Kỹ Thuật Hạt Nhân cho đến lúc nghỉ hưu (tháng 6 1998). Trong quá trình làm việc tôi thường xuyên tham gia công tác giảng dậy để đào tạo các sinh viên chuyên ngành Vật Lý Hạt nhân tại Bộ Môn Vật lý Hạt nhân trường Đại Học Bách Khoa và Tổng hợp.

Ngoài ra tôi còn dậy ở trường Đại Học Phương Đông nhiều năm, ngay cả sau khi đã nghỉ hưu.

Đến năm 1910 tôi quyết định nghỉ tất cả để tập trung chăm lo cho con cháu và tự chăm lo cho sức khỏe bản thân.

Đến nay tuy đã bước sang tuổi 74, tôi bị Viêm Khớp gối phải rất nặng, đi lại khó khăn. Tuy nhiên sức khỏe nói chung vẫn tốt nên tôi sống rất vui vẻ, thoải mái, sông đủ với lương hưu của mình mà chưa cần đến sự hỗ trợ của con cái. Con cái tuy không được gọi là thành đạt nhưng đều có công ăn việc làm và tiền lương ổn định, nuôi các con cái học hành ngoan ngoãn.

Vì muốn được tự do và không làm phiền đến các con nên tôi vẫn sống một mình, nhưng các con thường xuyên gọi điên hoặc đến thăm. Thứ 7 hàng tuần nào các con củng đến nhà tôi để tổ chức ăn tươi. Đó là lúc sum vầy vui vẻ của Mẹ con, Bà cháu, anh chị em trong gia đình.

Khi đi xa chắc tôi sẽ nhớ lắm những hình ảnh này.